Ambitie

We streven naar een gezond, veilig en leefbaar Amersfoort, nu en in de toekomst. Samen met bewoners, ondernemers, maatschappelijke organisaties en andere overheden werken we aan de duurzame ontwikkeling van de stad. Onze ambities en doelstellingen tot 2020 staan in de Toekomstagenda Milieu 2014-2020.

Indicatoren

Stedelijk beheer en milieu

Milieu

Het aantal saneringswoningen ten gevolge van wegverkeerslawaai

Stedelijk beheer en milieu

Milieu

Afvalscheiding

Stedelijk beheer en milieu

Milieu

Hoeveelheid opgewekte zonnestroom (MWh*1000)

Overzicht Indicatoren

Indicatoren

IndicatorRealisatie cijfersStreefcijfersToelichting
201120122013201420152016201720182019
Het aantal saneringswoningen ten gevolge van wegverkeerslawaai9898989818180
Afvalscheiding53%53%51%51%52%53%54%
CO2-uitstoot door bedrijven254257246265249235
CO2-uitstoot door woningen240250248241245231217
Hoeveelheid opgewekte zonnestroom (MWh*1000)1,534,86,5810

Verplichte indicatoren

Naast de indicatoren die door de gemeente zelf per programma zijn opgenomen, zijn er indicatoren die vanuit het rijk (Besluit Begroting en Verantwoording) verplicht dienen te worden opgenomen in de Begroting. Er zijn geen streefcijfers voor benoemd. Zie ook www.waarstaatjegemeente.nl.

IndicatorRealisatie cijfersStreefcijfersToelichting
201120122013201420152016201720182019
Hernieuwbare elektriciteit (%)1,3%1,1%1,5%1,9%2,8%
Fijn huishoudelijk restafval (kg per inwoner)228223220226216

Doelstellingen

Amersfoort wil in 2030 een CO2-neutrale stad zijn. Dat betekent dat we het gebruik van fossiele brandstoffen hebben teruggebracht tot het absolute minimum en dat we zoveel mogelijk duurzaam opgewekte energie gebruiken. In een geactualiseerd Plan van Aanpak Amersfoort CO2-neutraal geven we aan op welke manier de doelstelling haalbaar is en wat daar voor nodig is.
We werken aan een afvalloze stad. We zetten ons in voor een forse toename van de inzameling en het hergebruik van waardevolle grondstoffen. De doelstelling voor 2020 is een afvalscheidingspercentage van 70% van het huishoudelijk afval, terwijl het huidige percentage al jaren rond de 52% ligt. Daarnaast zetten we ons samen met bedrijven in voor een circulaire economie (zie ook paragraaf Economie en Duurzaamheid).
Amersfoort is en blijft een gezonde en veilige stad. De basiskwaliteit voor lucht, geluid, bodem en veiligheid is in orde. Waar mogelijk maken we Amersfoort stiller, schoner en veiliger.
We werken aan klimaatbestendigheid. We brengen de mogelijke gevolgen en risico’s van klimaatverandering in beeld en treffen maatregelen rond waterveiligheid, wateroverlast, droogte en hitte.

De kwaliteit van Amersfoort als groene stad blijft behouden en wordt sterker. We werken aan een robuuste groenstructuur. Daarmee bedoelen we: een aaneengesloten groengebied met gevarieerd groen van voldoende kwaliteit. Dit is noodzakelijk voor een leefbare en klimaatbestendige stad, en voor een toename in biodiversiteit.

Onze inzet

CO2-neutraal: energievoorziening in eigen hand

Voor versnelling in de CO2-reductie is een Plan van Aanpak (PvA) opgesteld inclusief een communicatiestrategie voor de jaren 2018-2021. In het PvA zijn de kansen per gebied in beeld gebracht. Begin 2018 wordt dit plan ter besluitvorming voorgelegd aan de raad.
De route naar een CO2-neutrale stad is uitgewerkt in drie transitiepaden,

  1. de verduurzaming van warmte,
  2. duurzame elektriciteitsopwekking, en
  3. duurzame mobiliteit.

Voor de verduurzaming van warmte voor gebouwen worden twee pilots gestart om wijken op termijn van het aardgas af te kunnen sluiten. We doen dit gezamenlijk met de woningcorporaties, de netbeheerder en bewoners. Mogelijkheden voor warmtenetten en kansen voor duurzame verwarmingsbronnen, zoals restwarmte en geothermie, worden onderzocht. Voor nieuwbouw streven we naar woningen zonder aansluiting op het aardgasnet.   
We werken samen met het consortium 033Energie aan het verduurzamen van bestaande woningen. 033Energie ontwikkelt hiervoor Nul-op-de-meter-concepten voor de meest voorkomende woningtypen in Amersfoort en realiseert in co-creatie met huiseigenaren modelwoningen. (www.033Energie.nl) Vanaf medio 2017 en doorlopend in 2018 gaat 033Energie de wijken in om (stapsgewijze) renovatie naar Nul-op-de-meter (NOM) te promoten. Dit gebeurt met speciale wijkacties, thema-avonden en modelwoningen.  


Model Nul-op-de-meter-woning met vleermuisvoorziening boven de voordeur.

Voor duurzame elektriciteit zetten we in op zoveel mogelijk zonnepanelen op daken en in veldopstelling. We faciliteren energiecoöperaties bij het collectief plaatsen van zonnepanelen op grote dakoppervlakken. Dit kan op bedrijfsdaken, daken van scholen of ander maatschappelijk vastgoed. Voorgaande jaren zijn zonnestroominstallaties op twee scholen en een sporthal gerealiseerd die worden geëxploiteerd door coöperaties van bewoners. Zij starten een kennisportal om informatie uit te wisselen en vraag en aanbod te matchen.
De initiatiefnemers voor zonne-akkers kunnen aan de slag binnen het planologische kader uit het haalbaarheidsonderzoek Duurzame Energielandschappen. Voor zonnepanelen langs de A1/A28 heeft de gemeente een aanbesteding in gang gezet.

Verduurzaming van mobiliteit is gericht op het verminderen van onnodig verplaatsingsgedrag, het veranderen van mobiliteitsgedrag en het verduurzamen van brandstoffen van fossiel naar elektrisch of waterstof. Maatregelen worden uitgevoerd in samenhang met het Verkeer&Vervoerplan, het Fietsplan, het regionale programma Goed op Weg, de visie Fijnstof 2016-2020 en het Actieprogramma Luchtkwaliteit.
In 2018 wordt de handhaving energiebesparing bij bedrijven, die in 2017 is gestart, voortgezet.
Meer informatie is te vinden op: www.amersfoort.nl/operatieuitstoot

Afvalloos: afval bestaat niet

We werken aan een betere afvalscheiding. De Amersfoortse doelstelling is 70% afvalscheiding in 2020. De landelijke doelstellingen voor de jaren daarna liggen nog hoger. Dit doen we samen met ROVA, AVU en de inwoners van Amersfoort. Op basis van een door de raad vastgesteld raadsvoorstel Uitwerkingsplan nieuwe afvalinzameling 2017-2020  voor het gefaseerd implementeren van het inzamelsysteem ‘omgekeerd inzamelen’ starten we eind 2017 met de uitrol van het nieuwe systeem in de eerste wijken. We gaan er van uit dat we met het systeem omgekeerd inzamelen gemiddeld 50 kg per inwoner restafvalreductie realiseren in 2020. Daarmee komen we uit op circa 170 kg restafval per inwoner per jaar in 2020. We communiceren extra over de inzameling van huishoudelijk afval. In 2018 gaan we ook een aantal pilots inzameling grondstoffen in de hoogbouw doen. We gaan alle ontwikkelingen volgen en monitoren. Alle informatie is ook te vinden op de gemeentelijke website.

We werken in 2018 samen met ROVA aan een voorstel voor het verbeteren van het milieubrengstation.

Daarnaast faciliteren we lokale initiatieven voor de vermindering van zwerfvuil en richten we ons samen met scholen op educatie. Deze inzet voor zwerfafval vindt plaats dankzij extra geld dat we hiervoor hebben gekregen van het Rijk. In 2017 is hierover een raadsinformatiebrief vastgesteld door het college.  https://amersfoort.notubiz.nl/modules/5/Raadsinformatiebrieven/31287

Gezond en veilig: een goed leefmilieu voor jong en oud

We liggen goed op schema met het saneren en beheren van de vervuiling van onze bodem en de uitvoering van het Convenant bodem en ondergrond 2016 – 2020. De inventarisatie en de aanpak van spoedlocaties is in uitvoering. Voor nazorglocaties wordt een gebiedsgerichte aanpak ontwikkeld. Bodem wordt integraal als thema gekoppeld aan klimaatbestendige stad, zowel voor de energievoorziening CO2 neutraal (Geothermie, WKO, riothermie) als aan klimaatadaptatie (Operatie Steenbreek).
Ook de geluidsanering is in uitvoering. De sanering van de laatste 18 zwaar geluidbelaste woningen (met een geluidbelasting boven de 65 dB) zal in 2018 afgerond worden. Projecten voor de sanering van 127 woningen op de zgn. B-lijst (60-65 dB) worden naar verwachting in 2018 afgerond.  
Op basis van de Geluidkartering 2016 ronden we in de eerste helft van 2018 een Actieplan Geluid af. Dit is een wettelijke verplichting. Hierin bepalen we de knelpunten voor weg-, rail- en industrielawaai in Amersfoort en bepalen we welke maatregelen mogelijk zijn.  

Toelichting op figuur: cumulatieve geluidbelasting in 2016 van weg-, rail- en industrielawaai voor Amersfoort.
Deze gegevens zijn ook de basis voor het overkoepelende Actieplan Stiller, Schoner Veiliger dat we in 2018 afronden. Dit plan gaat naast geluid en lucht ook in op externe veiligheid, inclusief vervoer gevaarlijke stoffen over het spoor.

In de integrale visie fijnstof 2016-2020 is een maatregelenoverzicht opgenomen om een bijdrage te leveren aan een schone lucht in Amersfoort. In het Actieprogramma Luchtkwaliteit 2016-2020 zijn deze maatregelen nader uitgewerkt. In 2018 rapporteren we over de voortgang van de uitvoering van deze maatregelen waaronder de twee onderstaande onderwerpen.
Vlak voor de zomer 2017 is door de Raad een initiatiefvoorstel over houtrook aangenomen. Met dit initiatiefvoorstel van ChristenUnie, GroenLinks en Amersfoort2014 wordt enerzijds meer ingezet op een voorlichtingscampagne gedurende de komende jaren (2017-2019)  over de effecten van houtrook. Anderzijds wordt het meldingentrajecten met betrekking tot houtrook geëffectueerd.
De pilot elektrische scooters voor bezorgdiensten die in 2016 en 2017 is uitgevoerd is gemonitord aan de hand van een enquête en feedback van de deelnemers. De bevindingen zijn in 2017 met de raad gedeeld. Op basis van de motie (2017-069M) geven we de pilot in 2018 een vervolg.

Klimaatbestendig: een veerkrachtige stad kan een stootje hebben

Groene tuinen en openbare ruimte, infiltratiekratten of een ziekenhuis op een terp; klimaatbestendig bouwen kent vele vormen.
Stresstesten
De klimaatrisico’s op gebieds- en stadsniveau zijn globaal in beeld. We werken de stresstesten verder uit op wijkniveau om per wijk een programma van maatregelen op te kunnen stellen. Het Meetjestad! netwerk bestaande uit burgers, bedrijven, onderzoeksinstellingen en overheden brengt klimaatproblemen zoals hitte in beeld via citizenscience. Burgers worden ingezet om de klimaatverandering in de eigen omgeving te onderzoeken door bijvoorbeeld real time metingen te doen op warme dagen met als doel om het hitte-eiland effect van de stad te onderzoeken.
Openbare ruimte
We adviseren over klimaatbestendig inrichten in projecten in de openbare ruimte. Daar waar mogelijk stimuleren we ook omwonenden om maatregelen te nemen. We begeleiden scholen bij het klimaatbestendig maken van schoolpleinen en faciliteren bewoners bij het vergroenen van pleinen in de buurt.
Privéterreinen
We stimuleren bewoners hun privétuinen klimaatbestendig in te richten. Dit doen we door het faciliteren van het Steenbreeknetwerk: een netwerk bestaande uit overheden,  ondernemers, maatschappelijke organisaties en vrijwilligersorganisaties. Daarvoor worden middelen ingezet als: website, voorbeeldtuinen, ambassadeurs, educatie, bewustwordingsactiviteiten. Klimaatbestendig inrichten kan bij grotere gebouwen zoals het ziekenhuis (Meander Medisch Centrum) waar de combinatie van een project met de openbare ruimte heeft geleid tot een waardevolle aanwinst voor de omgeving. Dijkverzwaring,  recreatie langs de Eem, meer groen op daken en in de omgeving in combinatie met een waterveilige bebouwing heeft geleid tot een klimaatbestendig ziekenhuis.
Maar ook bij bestaande bouw met weinig ruimte is bij particulieren nog veel winst te behalen en kan met bijvoorbeeld de Operatie Steenbreek met beperkte ruimte en middelen gebruik gemaakt worden om gebouwen klimaatbestendiger te maken en te verfraaien door bijvoorbeeld de aanleg van geveltuinen. Meer inspiratie gericht op Amersfoort is te vinden via www.lekkerinjetuin.nl
In de openbare ruimte worden steeds meer maatregelen genomen om de pleinen niet alleen groener en mooier te maken maar ook om het waterstelsel robuuster te maken en om meer waterberging te creëren. Op de Zonnehof en Boldershof worden pleinen klimaatbestendig gemaakt, door bijvoorbeeld waterbergende lagen aan te brengen en infiltratieputten te maken.

Zonnehof: waterbergende laag aanbrengen en infiltratieputten maken.
Kennis
We vergroten onze kennis door deelname aan de citydeal Klimaat Adaptatie en het netwerk KANS. In regionaal verband wordt samen met het Waterschap Vallei en Veluwe gewerkt aan de uitvoering van de Blue Deal en in het samenwerkingsverband Platvorm Water Vallei en Eem.

Groene stad: groen midden in de samenleving


Door natuurinclusief bouwen houden en creëren we plek voor natuur in de stad.

Voor een groene stad werken we komende jaren aan vijf samenhangende onderdelen als uitwerking van de in 2016 vastgestelde Groenvisie.   

In 2017 hebben we de bomenleidraad opgesteld en zijn de spelregels voor zelfbeheer geactualiseerd. In 2018 stellen we de groenstructuurkaart vast en een groencompensatieplan. Bij deze en andere projecten functioneert Het Groene Huis als plek voor ontmoetingen en activiteiten rond groen en duurzaamheid. Samen met de vrijwilligers monitoren we hoe het staat met de bedreigde soorten. Deze informatie is van groot belang voor het Soortmanagementplan en de gebiedsontheffing in het kader van de Wet Natuurbescherming. Voor de gebouwde omgeving wordt deze generieke aanpak de manier om samen met de corporaties aan de slag te gaan met bouwen en biodiversiteit; meer natuur in de stad. Hoe het met de natuur in de gemeente staat presenteren we in een nieuwe Stand van de natuur. Ondertussen blijven we adviseren over het verbeteren van de kwaliteit van het groen voor natuur, klimaat en recreatie. Zelf pakken we het bestrijden van invasieve exoten op.  Voor het waarderen van  groen blijven we ook zoeken naar methodieken; zoals het waarderen van ecosysteemdiensten met de TEEB-tool.

Samenwerking

 
Een klimaatbestendig, afvalloos, CO2-neutraal, groen, gezond en veilig Amersfoort kunnen we alleen samen met andere partijen bereiken. Daarom werken wij op verschillende manieren samen met partners uit Amersfoort en de regio.

Belangrijke verbonden partijen zijn ROVA, AVU, RUD en SRO. De NV ROVA (Regionaal Orgaan Verwijdering Afvalstoffen) verzorgt de afvalinzameling in Amersfoort. Amersfoort neemt voor de afvalverwerking deel aan de gemeenschappelijke regeling (GR) AVU. De GR AVU regelt een doelmatige en milieuhygiënisch verantwoorde afvalverwerking; van overslag en transport tot verwerking; voor huishoudelijke en andere soorten afval. De Regionale Uitvoeringsdienst Utrecht (RUD) voert voor ons taken uit in het kader van wettelijke milieuregels. Met SRO werken we samen voor de verduurzaming van ons maatschappelijk vastgoed.

Belangrijke partners zijn de woningcorporaties en woningeigenaren, bedrijven en sociaal ondernemers, het Waterschap, de provincie, welzijnsorganisaties, vele groene organisaties en verenigingen en zeer veel particuliere initiatiefnemers.
Door te Werken in Netwerken stimuleren en inspireren wij partners uit de stad om met ons te werken aan de maatschappelijke opgaven waarvoor wij staan. Voorbeelden van netwerken zijn 033Energie , Operatie Steenbreek, Groen doet Goed. Met het Groene Huis bieden we hen een plek voor ontmoetingen en activiteiten rond natuur en duurzaamheid.
Het Groene Huis is ook de thuisbasis voor groene vrijwilligers en verenigingen. Zij spelen een belangrijke rol bij het verzamelen van gegevens over flora en fauna van Amersfoort, het informeren en inspireren van andere bewoners, en bij het beheer van groene gebieden in de stad.
Gericht op kinderen en jongeren biedt het CNME scholen en kinderopvang een basispakket natuur- en milieueducatie aan en ondersteunt het CNME derden die een aanbod voor deze doelgroep hebben. Voorbeelden daarvan zijn de Werkplaats Groene Schoolpleinen en  de Natuuroudercursus van het IVN.

Maatregelen

Op dit deelprogramma zijn geen herstelmaatregelen van toepassing of zijn de herstelmaatregelen reeds gerealiseerd.

Gerelateerde links