Inleiding

Ambitie

2018 staat in het teken van borging van reeds gerealiseerde veranderingen en de verdere transformatie van het sociale domein. In de afgelopen jaren is veel energie uitgegaan naar de basisinrichting van het nieuwe stelsel: de transitie. Na en naast deze transitie staat de transformatie op de agenda: wat voor sociaal domein willen we uiteindelijk zien? Hoe benutten we de beleidsruimte die de gemeente in het sociaal domein heeft gekregen? Hoe zorgen we voor meerwaarde door de drie decentralisaties en ook het (passend) onderwijs te bundelen en in relatie te brengen met wat er daaromheen gebeurt, in de medische zorg, de veiligheid, (wijk)welzijn, bestaande Wmo-taken van de gemeente en het onderwijs. En hoe zorgen we dat de hulp en ondersteuning duurzaam betaalbaar blijft. Onze ambities met betrekking tot deze opgave hebben we beschreven in het meerjarig beleidskader sociaal domein. Ook in 2018 gaan we voor vernieuwing van zorg en ondersteuning waarbij meer nadruk wordt gelegd op preventie en vroegsignalering, zorg dichtbij en zelfredzaamheid van inwoners. Hiermee willen we problemen en de mogelijke verergering hiervan zo veel mogelijk voorkomen. Dat is natuurlijk prettiger voor de mensen waar het om gaat en ook nog eens goedkoper.
De nieuwe manier waarop we hulp en ondersteuning willen organiseren wordt goed weergegeven door een piramide van breed naar smal.


Hulp uit eigen omgeving en mantelzorg

De brede basis in de zorgpiramide omvat de zelfredzaamheid en de hulp uit de eigen omgeving. Bijvoorbeeld ouders die elkaar helpen en ondersteunen bij opvoedingsvragen, of die als coach optreden voor een jongere met wie het tijdelijk wat minder gaat op school. Dit vraagt om een sterke sociale basisinfrastructuur met laagdrempelige mogelijkheden voor (kwetsbare) mensen. Om elkaar te ontmoeten, informatie en advies te krijgen en op lichte wijze ondersteund en toegerust te worden. Zie verder het programmaonderdeel Sociale Basisinfrastructuur.

Vangnetfunctie

We blijven zorgen voor mensen die dat nodig hebben. Als er in de eigen sociale omgeving niet voldoende ondersteuning voorhanden is (onderste trede van de piramide), of als de basishulp niet toereikend is (volgende trede van de piramide), dan zorgen we voor oplossingen. Dit is per definitie individueel maatwerk. Er zijn allerlei vormen van zorg en ondersteuning mogelijk, ook financieel.

Van transitie naar transformatie

We zijn in 2015 gestart met de ambitie om een beweging op gang te brengen. Met deze beweging willen we bereiken dat inwoners van Amersfoort zo goed mogelijk kunnen meedoen in onze samenleving. In eerste instantie door te kijken naar hun eigen mogelijkheden of die van hun omgeving. Daar waar dat niet lukt, te zorgen voor zorg en ondersteuning dichtbij in de wijk. Niet de verordeningen en regels zijn hierbij leidend, maar de persoonlijke situatie: maatwerk. Wij houden ook in 2018 aan deze ambitie vast. Nu de transformatie hoe langer hoe meer ruimte krijgt willen we in 2018 nog verdere stappen zetten in de transformatie en vernieuwing. De uit te voeren activiteiten leggen we op hoofdlijnen vast in een Uitvoeringsprogramma transformatie sociaal domein.

Monitoren

Omdat we willen weten wat het effect is van al deze veranderingen op onze inwoners voeren we een jaarlijkse monitor sociaal domein uit. Dit doen we op basis van kwantitatief én kwalitatief onderzoek. We bekijken de gevolgen van de andere manier van werken in het sociaal domein, de decentralisaties en ook gewijzigd rijks- en lokaal beleid op gerelateerde terreinen en de inwerkingtreding van het nieuwe systeem. Hebben we een sluitende aanpak voor alle kwetsbaren in Amersfoort en hebben wij iedereen in het zicht? Treden er effecten op die wij nu niet voorzien? We houden continu vinger aan de pols hoe het stelsel in ontwikkeling functioneert zodat we mede op basis van deze monitor kunnen bijsturen en aanpassen. In lijn met het advies van de Rekenkamer worden in 2017, in overleg met de raad, de doelstellingen en indicatoren sociaal domein bezien. De resultaten hiervan worden verwerkt in de volgende begroting.                          Naast de zaken die we tellen door middel van indicatoren, zetten we in bijeenkomst en in toelichtingen ook in op het vertellen over de verschillende aspecten. Zo wordt bijvoorbeeld ingegaan op hoe de keten van zorg en maatschappelijke dienstverlening gerealiseerd is en wordt het verhaal achter bijv. de meldingen Veilig Thuis verteld. Ook komt aan de orde hoe huiselijk geweld in samenwerking met partners wordt aangepakt om herhaling te voorkomen. Verder vertellen we hoe de SAVE-aanpak functioneert. We vertellen over wat er gedaan is en wat het verhaal achter de cijfers is.           

Regionaal/bovenregionaal

De verdere doorontwikkeling van het sociale domein vergt een forse inspanning. Met oog voor lokale belangen zijn wij van mening dat samenwerking in de Regio Amersfoort gewenst is en blijft. Om de ondersteuning en zorg voor onze inwoners kwalitatief goed en financieel duurzaam te regelen, werken we samen met, in en voor de regio en voor sommige taken bovenregionaal en landelijk. We realiseren gezamenlijk zaken als de inkoop van zorg, verantwoording en monitoring.               Ook trekken we op onderdelen gezamenlijk op in beleidsvorming. Voor de regio verzorgt Amersfoort de inkoop en subsidiëring van specialistische zorg. Voor een aantal gemeenten verzorgt Amersfoort de zorgadministratie. Voor één gemeente voert Amersfoort  het sociale zekerheidsbeleid uit.

Samenwerking

De doorontwikkeling van het sociaal domein vraagt voortdurend dat we met elkaar samenwerken en in gesprek blijven. We zullen met elkaar invulling moeten geven aan een nieuwe rol en taakverdeling tussen de gemeente, inwoners en maatschappelijke partners. Dit vraagt ook om andersoortige samenwerkingsrelaties. Zo laten we soms bijvoorbeeld meer over aan burgerinitiatieven, maken we meer ruimte voor nieuwe zorgaanbieders en geven we samen met, in  en voor inwoners en aanbieders vorm en inhoud aan de transformatie.

Waar gaan we ons geld aan uitgeven?

Totaal

€ 228.196,8

100 %

Financiën

* Bedragen in €1.000

ProgrammaRekening 2016Begroting 2017Begroting 2018Raming 2019Raming 2020Raming 2021
lastenbaten 04 SOCIAAL DOMEIN
Totaal lasten-208.622-216.590-228.197-227.005-224.512-224.029
Totaal baten50.62651.19154.94155.77956.41456.774
Totaal saldo-157.995-165.400-173.256-171.226-168.098-167.254
Toevoeging aan reserve-1.570-920000
Onttrekking aan reserve3.4901.0293.4642.9902480
Saldo programma incl. reserves-156.075-164.463-169.792-168.236-167.850-167.254

Toelichting op de begrotingsmutaties

Tabel: PF.04.02 Toelichting afwijkingen
(bedragen x € 1.000,--)

Geplande investeringen

Er zijn binnen dit programma geen investeringen gepland.

Risico's

Onderstaand de top 3 van financiële risico’s die voor dit programma geïnventariseerd zijn. Dit laat onverlet dat er naast de financiële risico’s, ook andere risico’s kunnen zijn. Die zijn hier niet in meegenomen.

Risico

Maatregel

Benodigde weerstands-capaciteit in € mln.

Portefeuille-houder

Door maatregelen van het Rijk nemen de Rijksmiddelen voor de zorg af, terwijl het ons niet lukt om zorgkosten tijdig en/of evenredig mee te laten dalen. Ook zijn de grensvlakken tussen de Wlz en de Zvw niet altijd duidelijk, wat tot hogere kosten voor de gemeente kan leiden.

Meer inzetten op ambulante zorg, monitoren en bijsturen, om wachtlijsten te voorkomen tijdelijk beroep op onderuitputting andere budgetten binnen programma 4 en/of de reserve Sociaal domein.

1,1

Wethouder

De zorgvraag blijkt gedurende het jaar groter dan verwacht. Om wachtlijsten te voorkomen dient aanvullende zorg te worden ingekocht.
Voor dagbesteding, begeleiding en behandeling zijn pxq-contracten. Het gaat om de meer laagdrempelige vormen van zorg waarbij de zorgvraag moeilijk is in te schatten (openeinde-regelingen).
Een belangrijke voorwaarde is hierbij dat we de uitgaven goed kunnen monitoren. De kans bestaat echter dat zowel bij de instellingen als bij ons de administratie onvoldoende op orde is.

Monitoring van o.a. doorverwijzingen wijkteams, innovatie bij en van zorgaanbieders en ontwikkeling PGB. Waar nodig en mogelijk bijsturing. Investeren in administratie met als doel verbetering van het proces van toekennen van zorg t/m financiële afhandeling hiervan.

1,1

Wethouder

Landelijk wordt aangestuurd op het opheffen van de centrumgemeenteconstructie. Gevolg hiervan is dat de huidige centrumgemeentebudgetten die Amersfoort ontvangt voor het centrumgemeentegebied Beschermd Wonen/Maatschappelijke Opvang gedecentraliseerd wordt naar alle gemeenten. Over de inzet moeten dan gezamenlijk besluiten worden genomen.
In de meicirculaire van 2018 moet meer duidelijkheid komen over het nieuwe verdeelmodel voor Beschermd wonen en de Maatschappelijke opvang. Deze herverdeling van middelen kan grote financiële consequenties hebben voor gemeente Amersfoort die niet direct door beleidswijzigingen op te vangen zijn.

Lobby via G32, afspraken maken met regiogemeenten, betrekken bij regionaal beleidsplan Beschermd wonen/maatschappelijke opvang en gezamenlijke afspraken over samenwerking en betrekken bij (meerjarige) inkoop en subsidieafspraken.

1,0

Wethouder