De ontwikkeling van de onroerende-zaakbelasting wordt voor het jaar 2018 gekenmerkt door een tweetal elementen: peilaanpassing en het effect van de  herstelbegroting 2015. Gezamenlijk zorgt dit voor een verhoging van de OZB met 4,3%.
Inwoners met een minimuminkomen die de lokale lasten niet kunnen betalen, kunnen kwijtschelding krijgen. Dit geldt ook voor de privéaanslag van ondernemers met een minimum inkomen.
We zorgen voor een tijdige en correcte verzending van waardebeschikkingen en belastingaanslagen. Beschikkingen en aanslagen worden zoveel mogelijk met dagtekening 31 januari, maar uiterlijk met dagtekening 28 februari (wettelijke termijn) verzonden. Ook de afhandeling van bezwaarschriften vindt tijdig plaats. De termijn voor het doen van een uitspraak is het einde van het kalenderjaar, maar Amersfoort rondt dat traject vóór 1 oktober af. We verlenen kwijtschelding zo mogelijk geautomatiseerd; schriftelijke verzoeken handelen we binnen een gemiddelde termijn van 50 dagen af.

Sinds 1 oktober 2016 zijn WOZ-waarden van woningen openbaar. Door de gerealiseerde aansluiting van Amersfoort op de landelijke voorziening (LV-WOZ) voldoen wij aan deze wettelijke plicht.

Van m3 naar m2

In september 2016 heeft de Waarderingskamer het besluit genomen om met een overgangstermijn van vijf jaar alle gemeenten en uitvoeringsorganisaties de woningen verplicht te laten taxeren op basis van de gebruiksoppervlakte. De belangrijkste reden daartoe is dat dit beter aansluit bij de markt. Immers in nagenoeg alle (internet) advertenties voor de verkoop van woningen staat de gebruiksoppervlakte van de woning centraal. Op dit moment wordt er binnen de gemeente Amersfoort voor woningen nog getaxeerd op basis van kubieke meters inhoud (m3). Dit houdt dus in dat er een omvangrijke conversie moet gaan plaatsvinden van inhoud (m3) naar oppervlakte (m2) voor alle woningen binnen onze gemeente. Het simpelweg overnemen van de oppervlakte vanuit de BAG (Basisregistratie Adressen en Gebouwen) is hierbij niet toegestaan. Onder andere omdat de eisen die de Waarderingskamer stelt aan de kwaliteit van de berekeningen hoger zijn dan dat die worden gesteld bij de BAG. Uiterlijk belastingjaar 2022 moet de overgang naar taxeren op basis van gebruiksoppervlakte gerealiseerd zijn. Dit is een project passend in de ontwikkeling van het stelsel van basisregistraties.

In 2017 is de afdeling Belastingen aangesloten op de berichtenbox van MijnOverheid. Dit betekent dat WOZ-beschikkingen/aanslagbiljetten gemeentelijke belastingen en aanmaningen, beveiligd in de berichtenbox worden geplaatst als inwoners daarvoor toestemming hebben gegeven. Voor bedrijven komt er een bedrijvenvariant. 46% van alle privé-aanslagen wordt al via de berichtenbox verzonden. Verwacht wordt dat dit percentage zal stijgen.

Voor aanslagen die via automatische incasso worden geïnd gelden 10 termijnen. In 2017 is het aantal termijnen vergroot van 6 naar 10 en de ervaringen daarmee zijn goed. Ruim 70% van de belastingbetalers betaalt via automatische incasso. Het aantal termijnen zal in 2018 worden gehandhaafd. Aanslagbedragen van meer dan € 5.000 kunnen overigens niet via automatische incasso worden geïnd. Daarvoor geldt een betaaltermijn van een maand. Voor overige niet-automatische incasso’s gelden twee betaaltermijnen.

In het vervolg van deze paragraaf lichten wij onze beleidsvoornemens nader toe. Voor de indicatoren verwijzen wij naar programma 12 van de begroting.

De reguliere peilaanpassing is bepaald op 2%. Daarnaast is in de herstelbegroting uit 2015 opgenomen dat de OZB in 2018 met € 1,3 mln. zou worden verhoogd. Die verhoging is niet helemaal nodig, omdat € 0,4 mln. kan worden opgevangen vanuit incidentele middelen. Concreet wordt de verhoging derhalve € 0,9 mln. (2,3%) plus de peilaanpassing, gezamenlijk 4,3%. Ook was in de herstelbegroting opgenomen dat de precariobelasting in 2018 zou worden verhoogd met € 1,3 mln. en dat wanneer de precariobelasting zou worden afgeschaft of beperkt deze verhoging zou worden opgenomen in de OZB. In een eerder stadium is echter besloten de verhoging pas in 2019 te effectueren, zodat dit nu geen invloed heeft op de OZB.

Voor het belastingjaar 2018 zal de OZB worden gebaseerd op de nieuwe taxatiewaarden per 1 januari 2017. Vanuit het oogpunt van stabiliteit en voorspelbaarheid hebben schommelingen van WOZ-waardes geen invloed op de hoogte van de gemiddelde aanslag OZB. Niet wanneer waardes dalen, maar ook niet als waardes stijgen. Bij de tariefaanpassing voor 2018 zullen wij ervoor zorgen dat als gevolg van de herwaardering de tarieven in procenten weliswaar lager zijn, maar dat de aanslag OZB in centen gelijk blijft. Wel kan het natuurlijk zo zijn dat bepaalde typen onroerend goed een waardeontwikkeling laten zien die van het gemiddelde afwijkt, hetgeen dan ook tot een hogere of lagere belastingaanslag zal leiden. Vooral voor woningen geldt dat de waardeontwikkeling voor sommige categorieën fors is. Uit de eerste resultaten van de herwaardering zijn flinke schommelingen te zien tussen wijken en typen woningen. De afwijkingen variëren van een stijging van enkele procenten tot waardestijgingen van wel 20%. Juist bij grote waardestijgingen zullen belastingplichtigen meer dan gemiddeld bijdragen aan OZB en rioolheffing. Dat feit brengt naar alle waarschijnlijkheid met zich dat een groter aantal Amersfoorters contact zoekt of bezwaar maakt.
Bij de belastingvoorstellen gaan wij nader in op de uitkomsten van de herwaardering en zullen dan eveneens de nieuwe gemiddelde WOZ-waarde opnemen (verplichte indicator BBV).

Wij streven naar een zo goed mogelijke herwaardering, vertrouwen in deze waardering en naar een minimaal aantal bezwaarschriften. Daarom stuurt de afdeling Belastingen jaarlijks een zogenaamde voormelding aan enkele duizenden eigenaren van onroerend goed. Eigenaren krijgen een geprognosticeerde WOZ-waarde, met daarbij een onderbouwing van de totstandkoming van die waarde. Dat alles in een digitale omgeving, die benaderbaar is via DigiD. Met een respons van zo’n 25% worden door de voormelding vooraf eventuele gebreken, verbouwingen etc. onderkend. Niet alleen het aantal bezwaarschriften neemt daardoor af, maar ook het vertrouwen in een WOZ-waarde waar eigenaren invloed op kunnen hebben, neemt  toe.
Daarnaast is de mogelijkheid om contact op te nemen met de taxateur en met hem of haar te overleggen over de totstandkoming van de WOZ-waarde. Ook wanneer de aanslag/WOZ-beschikking al is opgelegd en de inwoner of het bedrijf hierover vragen heeft, of als hij het niet eens is met de waarde. Dat past in een informelere benadering van geschilsituaties. Immers, een juridisch juiste duiding van een geschil, betekent niet automatisch dat een probleem is opgelost. Zonder afbreuk te doen aan de procedurele rechtvaardigheid, zijn er mogelijkheden om te zorgen voor effectieve geschilbeslechting. Het grote voordeel voor inwoners en bedrijven is dat zij niet per definitie bezwaar moeten maken om tot een oplossing te komen. Zo lossen we samen een probleem op.
Om de inwoners en bedrijven helder en bondig inzicht te geven hoe de OZB tot stand komt wordt er een informatief filmpje gepubliceerd op YouTube en de website van de gemeente Amersfoort.

De afvalstoffenheffing wordt kostendekkend geheven. Dat wil zeggen dat ook de kwijtschelding, oninbaarverklaringen en een deel van de kosten van straatreiniging door worden berekend in de tarieven. Dit beleid van volledige kostendekking zetten wij ook in 2018 voort. De gehanteerde heffingssystematiek met twee tarieven, een (lager) tarief voor eenpersoonshuishoudens en een (hoger) tarief voor meerpersoonshuishoudens, blijft bestaan in 2018.

De kosten voor Rova (inzameling) en Avu (verwerking) volgen een trendmatige ontwikkeling.
De kostenbasis van de afvalstoffenheffing ziet er in 2018 als volgt uit:

Tabel: PL.01 Kostenbasis afvalstoffenheffing
(bedragen x € 1,--)

De stijging van de kostenbasis leidt tot een verhoging van de afvalstoffenheffing met zo’n € 4 per huishouden, ongeveer 2%. Eenpersoonshuishoudens betalen in 2018 een bedrag van € 205,92 (was € 201,24), meerpersoonshuishoudens € 256,20 (was € 252,00). Beide tarieven zijn verplichte indicatoren voor het BBV.

De rioolheffing wordt geheven voor bekostiging van beheer en onderhoud van het gemeentelijk rioleringsstelsel. Evenals de afvalstoffenheffing is de rioolheffing kostendekkend. De kosten van kwijtscheldingen, oninbaarverklaringen en het grondwaterbeheer zitten in deze heffing verwerkt, als ook een deel van de kosten voor straatreiniging.

De kostenbasis is ten opzichte van 2017 gestegen, met name door een verhoging van de posten diensten aan derden (en inherent daaraan de btw) en directe en indirecte lasten. De ontwikkeling van de kostenbasis wordt deels opgevangen door areaaluitbreiding. Resumerend komt de rioolheffing daarmee in 2018 gemiddeld 3,2% hoger uit dan in 2017.
De kostenbasis van de rioolheffing ziet er in 2018 als volgt uit:

Tabel: PL.02 Kostenbasis rioolheffing
(bedragen x € 1,--)

Voor de rioolheffing geldt dat de aanslag is gebaseerd op de WOZ-waarde van het pand. De hoogte van de tarieven is daarom afhankelijk van de uitkomst van de herwaardering. Evenals bij de OZB is de ontwikkeling van de WOZ-waardes niet relevant voor de hoogte van de gemiddelde aanslag. Voor de tarieven en de uitkomst van de herwaardering Wet WOZ verwijzen wij u naar de belastingvoorstellen.

Het Rijk heeft de precariobelasting voor ondergrondse infrastructuur voor nutsbedrijven beperkt. Gemeenten die deze belasting in 2016 al hieven mogen deze nog tot en met 2021 blijven heffen met maximaal het tarief dat gold in 2016. Amersfoort valt binnen deze overgangsregeling, maar dat betekent wel dat de voorziene verhoging in 2019 geen doorgang kan vinden. Deze wordt conform raadsbesluit verwerkt in de OZB. Daarnaast is in de kadernota besloten de precario voor nutsbedrijven vanaf 2019 in vier gelijke tranches af te bouwen en de vermindering van de precario op te nemen in de OZB. Voor het jaar 2018 heeft dit nog geen gevolgen.

De hondenbelasting en de (overige) precariobelasting volgen in 2018 de peilaanpassing, die geraamd is op 2%. Bij vrijwel alle overige heffingen zijn de tarieven gebaseerd op 100% kostendekking. Dit betekent dat daarin in 2018 alle kostenontwikkelingen ten opzichte van 2017 zijn verwerkt. Bij de paspoorten/identiteitskaarten is dit niet het geval, aangezien het Rijk hiervoor maximumtarieven heeft vastgesteld. Ook voor rijbewijzen is door het Rijk een maximumtarief ingesteld. Het tekort op deze leges wordt gedekt uit de algemene middelen. Voor de tarieven en onderbouwingen verwijzen wij u naar de belastingvoorstellen.

In het volgende overzicht is aangegeven hoe de ontwikkelingen in de OZB, de rioolheffing en de afvalstoffenheffing, uitgaande van de hiervoor uiteengezette beleidsvoornemens, bij benadering voor de gemiddelde burger uitwerken. Wij benadrukken dat het hier gaat om het statistische begrip gemiddelde burger in een woning van € 228.000 (gemiddelde WOZ-waarde per 1/1/2016, verplichte indicator BBV). Voor individuele burgers zal de feitelijke lastenontwikkeling anders kunnen zijn dan hieronder vermeld. Dat is afhankelijk van de economische waarde van de woning en van de vraag of hij/zij in aanmerking komt voor kwijtschelding.
Met deze kanttekeningen ontstaat het volgende beeld van de gemiddelde lastenontwikkeling in 2018 (percentages wijken af als gevolg van afrondingsverschillen):

Tabel: PL.03 Lastenontwikkeling burgers
(bedragen x € 1,--)

Hieronder geven wij aan hoe de jaarlijkse gemeentelijke lasten zich in 2018 voor een gemiddeld bedrijf ontwikkelen. Wij zijn daarbij uitgegaan van een gemiddelde waarde van een bedrijfspand van € 657.000 (WOZ-waarde per 1/1/2016).

Tabel: PL.04 Lastenontwikkeling bedrijven
(bedragen x € 1,--)

Net als in voorgaande jaren worden de maximale mogelijkheden tot het verlenen van kwijtschelding benut. Kwijtschelding is mogelijk voor de OZB, de afvalstoffenheffing, de rioolheffing en de hondenbelasting (max.1 hond). Of kwijtschelding wordt verleend hangt af van de betalingscapaciteit van belastingschuldigen. Bij de bepaling daarvan houden wij rekening met 100% van de kosten van levensonderhoud zoals die normatief zijn opgenomen in de landelijke richtlijnen voor het kwijtscheldingsbeleid. Van de mogelijkheid om lagere normen (90% of 95%) te hanteren is bewust geen gebruik gemaakt om zodoende de meest ruimhartige kwijtschelding te kunnen verlenen. Ook ondernemers komen voor kwijtschelding van de privé-aanslag in aanmerking. Aan bijstandsgerechtigden, inwoners die uitsluitend een AOW-uitkering hebben en ondernemers met een BBZ-uitkering wordt in de regel geautomatiseerd kwijtschelding verleend. Deze groep, groot zo’n 3.500 belastingplichtigen, hoeft dus geen verzoek om kwijtschelding in te dienen. De gemeente handelt daar proactief door met verleende toestemming van belastingplichtigen gegevens te laten toetsen bij het Inlichtingenbureau, een onderdeel van het Bureau Keteninformatisering Werk & Inkomen (BKWI). Voor precariobelasting is geen kwijtschelding mogelijk. Deze wordt opgelegd aan de nutsbedrijven, die de precariobelasting opnemen in de tarieven.

Tabel: PL.05 Belastingramingen
(bedragen x € 1.000,--)